Germaniýadan we Gollandiýadan alymlar ekologiýa taýdan arassa täze gözleg geçirýärlerPLAmateriallar. Maksat awtoulag faralary, linzalar, şöhlelendiriji plastmassalar ýa-da ýagtylyk gollanmalary ýaly optiki programmalar üçin durnukly materiallary döretmekden ybarat. Häzirlikçe bu önümler köplenç polikarbonatdan ýa-da PMMA-dan ýasalýar.
Alymlar awtoulag faralaryny ýasamak üçin bio esasly plastmassa tapmak isleýärler. Polilaktiki kislotanyň laýyk kandidat materialydygy ýüze çykýar.
Bu usul arkaly alymlar adaty plastmassa bilen ýüzbe-ýüz bolýan birnäçe meseläni çözdüler: birinjiden, ünsüni täzelenip bilýän çeşmelere gönükdirmek, çig nebitiň plastmassa pudagyna edýän basyşyny netijeli ýeňilleşdirip biler; ikinjiden, kömürturşy gazynyň zyňyndylaryny azaldyp biler; üçünjiden, bu ähli maddy ýaşaýyş siklini göz öňünde tutýar.
Germaniýanyň Paderborn uniwersitetiniň professory doktor Klaus Huber: "Polilaktiki kislotanyň diňe bir durnuklylyk taýdan artykmaçlyklary däl, eýsem optiki häsiýetleri hem bar we elektromagnit tolkunlarynyň görünýän spektrinde ulanylyp bilner" -diýdi.
Häzirki wagtda alymlaryň ýeňip geçýän kynçylyklarynyň biri polilaktiki kislotanyň LED bilen baglanyşykly meýdanlarda ulanylmagydyr. LED täsirli we ekologiýa taýdan arassa ýagtylyk çeşmesi hökmünde bellidir. Huber şeýle düşündirýär: "Hususan-da, LED lampalaryň gök çyrasy ýaly gaty uzak hyzmat ömri we görünýän radiasiýa optiki materiallara uly isleg bildirýär". Şonuň üçin gaty çydamly materiallary ulanmaly. Mesele: PLA 60 dereje töweregi ýumşak bolýar. Şeýle-de bolsa, yşyk-diodly lampalar işleýän wagty 80 gradusa çenli temperatura ýetip biler.
Anotherene bir kyn kynçylyk, polilaktiki kislotanyň kristallaşmagydyr. Polilaktiki kislota 60 gradus töweregi kristallary emele getirýär, bu bolsa materialy bulaşdyrýar. Alymlar bu kristallaşmazlygyň ýoluny tapmak islediler; ýa-da kristallaşma prosesini has gözegçilikde saklamak üçin - emele gelen kristallaryň ululygy ýagtylyga täsir etmez ýaly.
“Paderborn” barlaghanasynda alymlar materialyň häsiýetlerini, hususan-da ereýän ýagdaýyny we kristallaşmagyny üýtgetmek üçin ilki bilen polilaktiki kislotanyň molekulýar häsiýetlerini kesgitlediler. Huber, goşundylaryň ýa-da radiasiýa energiýasynyň materiallaryň häsiýetlerini gowulaşdyryp biljekdigini öwrenmek üçin jogapkärdir. Huber: "Kristal emele gelmegi ýa-da eremek proseslerini, optiki funksiýa ep-esli täsir edýän prosesleri öwrenmek üçin ýörite kiçijik burçly dargatmak ulgamyny gurduk" -diýdi.
Ylmy we tehniki bilimlerden başga-da, taslama durmuşa geçirilenden soň möhüm ykdysady peýdalary berip biler. Topar ilkinji jogap sahypasyny 2022-nji ýylyň ahyryna çenli tabşyrar.
Iş wagty: Noýabr-09-2022